شرایطی زنان در شبه جزیره عربستان قبل از ظهور اسلام/ عدم تفاوت زن و مرد از نظر اسلام/ زن و مرد مکمل یکدیگر/ فاطمه زهرا، بهترین الگو برای زنان/ مسئولیت اجتماعی و سیاسی بیشتر زنان در برخی موارد/ تحجر زدایی امام برای حضور زنان در اجتماع/ نقش زنان در انقلاب و دفاع مقدس/ حضور مؤثر زنان در عرصه سیاست و اجتماع/ اهمیت منزلت و کرامت انسانی زنان/ نقش مهم زنان در تحکیم خانواده/ قابل جمع بودن حضور زنان در اجتماع و خانواده/ اهمیت روز جمهوری اسلامی/ تأکید امام بر رأی مردم و قانون/ استقرار همه ارکان جمهوری اسلامی با رأی مردم/ دوبار رأی مردم به قانون اساسی/ ضرورت حفظ جمهوریت و اسلامیت نظام/
بسم الله الرحمن الرحیم
امروز، روز میلاد مبارک حضرت صدیقه کبری فاطمه زهرا (س) است. امروز، روز پربرکتی برای همة ما است به عنوان بانویی که بهترین الگو برای زنان جامعة و برای زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی‌شان است و به همین مناسبت امروز را به عنوان روز زن و روز مادر اعلام کرده‌اند.
نقش اسلام در احیای منزلت زنان
از آغاز اسلام یکی از بخش‌های جامعه‌ای که مورد حمایت جدی شرع منور اسلام قرار گرفت، بانوان بودند. ما می‌دانیم در دنیای آن روز چه در شبه‌جزیرة عربستان و چه در جوامع دیگر، چه در غرب و چه در شرق چه ایران آن زمان چه روم آن زمان، چه از دید فلاسفه، چه از دید صاحب‌نظران مسائل اجتماعی، زن هم وزن مرد نبوده است. تفکر این بوده است که زن برای مرد آفریده شده است، نه اینکه مرد و زن در کنار یکدیگر برای کمالات انسانی خودشان و برای اطاعت خداوند آفریده شده‌اند و این خیلی مهم بود که این دیدگاه عوض شود، آن هم در شبه‌جزیرة عربستان که اساساً دیدگاه نسبت به زنان خیلی بدتر بود و در موقع ظهور اسلام هم شرایطی پیش آمده بود که حتی معمول و مرسوم شده بود که دختران را زنده به گور می‌کردند؛ همان تعبیری که قرآن مجید دارد « و اذا بشر احدهم بالانثی ظل وجهه مسوداً و هو کظیم» و این خیلی مهم بود که وقتی خداوند دختری را به آنها عنایت می‌کرد، این را برای خودشان یک ننگ می‌دانستند و می‌گفتند؛ این ننگ باید دفن بشود تا این ننگ از جامعه و خانوادة ما پاک شود.
در آن شرایط اسلام آمد و مرد و زن را در کنار همدیگر قرار داد. من ذکر و انثی در کنار هم قرار داد و معیار را ارزش‌های انسانی و اخلاقی قرار داد. معیار را تقوا قرار داد. «من عمل حیاتی من ذکر او انثی و هو مومن فلنحینیه حیاه طیبه» مرد و زن را در کنار هم قرار داد. قانتات را در کنار قانتین، مستغفرین و مستغفرات را در کنار هم قرار داد. حافظین و حافظات را در کنار هم قرار داد. همة آیات قرآن مجید نشان می‌دهد که زن‌ها همانند مردها در زندگی فردی و اجتماعی و در عزتشان و در کرامت انسانی‌شان مثل هم هستند و هیچ تفاوتی وجود ندارد و بلکه بالاتر. قرآن به صراحت به ما می‌گوید یک زنی که تقوایش بیشتر است، از مرد بالاتر است و اگر مردی تقوایش بیشتر است، از زن بالاتر است.
بنابراین اساساً معیار، جنسیت نیست. معیار زن بودن یا مرد بودن نیست. زن و مرد دو جنسی هستند که در کنار هم مکمل یکدیگرند و البته هر کدام ویژگی خاص خودشان را دارند که آن یک بحث دیگری است. برای اینکه هر کدام مسئولیت‌های خاصی در درون خانواده و در جامعه علاوه بر مسئولیت‌های عمومی که زن و مرد با هم شریک هستند، دارند و به همین دلیل زندگی فاطمه زهرا (س) بهترین الگو برای کمالات فردی آن بانو، برای زندگی که در داخل خانه داشت، برای تربیت فرزندانش و برای مسئولیت اجتماعی و سیاسی است. در آن زمان اصلاً سابقه نداشت که بانویی در حضور جمع وارد مسجد شود؛ یعنی بالاترین سطح اجتماعی و سیاسی آن زمان بود. یعنی همة مسئولین حکومتی، خلیفة وقت در مسجد جمع بودند و حضرت فاطمه زهرا (س) آنجا نطق و سخنرانی کرد و مبانی اعتقادی را بیان نمود و دیدگاه خودش را تبیین کرد. مبانی سیاسی و اقتصادی را بیان کرد. فلسفة احکام را بیان کرد. این نشان می‌دهد که یک بانو در مقطع زمانی خودش چه مسئولیت‌های بزرگ سیاسی و اجتماعی را بر دوش دارد. این نکته ای است که باید از زندگی فاطمه زهرا (س) بیاموزیم. گاهی می‌شود که زن‌ها برای بیان یک نکتة سیاسی و اجتماعی، مناسب‌تر از مردها هستند، چون آن زمان امیرالمومنین (ع) هم بودند. اما آن بحثی که فاطمه اطهر (س) در مسجد مطرح کرد طرح آن بحث برای فاطمه (س) مناسب‌تر بود تا اینکه امیرالمومنین(ع) آن را مطرح کند.
اینجا نشان می‌دهد که گاهی اوقات در بعضی از مسائل مسئولیت اجتماعی و سیاسی بانوان حتی از مردان هم بیشتر و بالاتر است و مناسب‌تر است که آنها وارد صحنه بشوند، آنها حرف بزنند، آنها تبیین کنند. امروز هم در شرایط اجتماعی ما پیش می‌آید در یک مقاطع و جایگاه‌هایی، که خانم‌ها بهتر می‌توانند از مسائل مهم اجتماعی و سیاسی ما دفاع کنند، حرف بزنند و برای جامعه تبیین کنند.
نقش امام در حضور مؤثر زنان در عرصه سیاست و اجتماع
مسئلة زن بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در کشور ما بحمدالله در یک مسیر صحیح و درستی قرار گرفت. یعنی قبل از انقلاب جامعة ما دو قسمت می‌شد. بعضی با دیدگاه تحجر به زن نگاه می‌کردند. می‌گفتند زن نباید از خانه خارج شود. مسئولیت‌های زن منحصراً در داخل خانه است. حتی بعضی مخالف بودند که زن در تظاهرات قبل از انقلاب بیاید. می‌گفتند زن که نمی‌تواند شعار بدهد. چون نباید نامحرم صدای زن را بشنود. عین بحث‌ها در نوفل لوشاتو مطرح بود. از تهران تماس می‌گرفتند با امام (ره) صحبت می‌کردند و برای امام (ره) پیام می‌دادند. امام (ره) این راه را باز کرد و روشن شد که در مسائل اجتماعی و سیاسی زن‌ها در کنار مردها هستند و در یک بیانی امام (ره) می‌گوید سهم زن‌ها در انقلاب اگر از مردها بیشتر نباشد کمتر نیست و این خیلی مهم است.
حضور زنان برای پیروزی انقلاب اسلامی بسیار مؤثر بود. در دفاع مقدس بسیار مؤثر بود و امروز پای صندوق آراء چقدر مؤثر هست و بعضی‌ها که آن همه ایراد می‌گیرند و نکاتی مد نظرشان هست، پس چرا امروز زن‌ها را پای صندوق آراء دعوت می‌کنیم؟ تشویق‌شان می‌کنیم که رأی آنها در افرادی که انتخاب می‌شوند، تأثیرگذار است. خانم‌ها در شورای شهر حضور دارند. در مراکز دیگر حضور دارند. در مجلس شورای اسلامی و در دولت حضور دارند. در بخش‌هایی از قوة قضاییه حضور دارند. نقش خودشان را ایفا می‌کنند و این بسیار مهم است که هم حجاب و عفت حفظ می‌شود. هم مسائل اخلاقی مد نظر هست و هم مسئولیت لازم توسط بانوان و خانم‌ها اجرا و عملیاتی می‌شود.
امام (ره) تحجرزدایی کرد و صحنه را برای حضور بانوان آماده کرد. از آن طرف یک عده‌ای هم نظریة ابتدایی داشتند. می‌خواستند از زن به عنوان یک کالا استفاده کنند که هم فرهنگ ما ایرانی‌ها این موضوع را نمی‌پسندد و قبول ندارد و هم اینکه همة معیارهای اسلامی با آن مخالف است و اساساً مقام و منزلت زن را نباید پایین آورد. زن باید مقام و منزلت و کرامت انسانی را داشته باشد. الحمدلله امروز زنان ما در همة مراکز مدیریتی و تصمیم‌گیری حضور دارند و فعال هستند. نقش بسیار ارزشمندی دارند و در برخی از هنرها در برخی از خلاقیت‌ها نقش زن‌ها از مردها هم بیشتر است. زن‌ها همیشه در گذشته در بخش کشاورزی و در بخش‌های دیگر حضور داشته‌اند و همیشه فعال بوده‌اند. امروز هم الحمدلله در بخش‌های مختلف مدیریتی، اجتماعی، دانشگاهی، علمی و تحقیقاتی حضور دارند و نقش خودشان را ایفا می‌کنند.
البته نقش زن‌ها در داخل خانه و نقش مادری آنها نباید فراموش شود. اگر ما می‌خواهیم که مشکلات اجتماعی‌مان حل شود، باید از خانواده آغاز کنیم. باید از تحکیم خانواده آغاز شود. امروز بخش بزرگی از مشکلاتی که داریم، ریشه‌اش از داخل خانه‌ها است. بنابراین ما نباید این نکته را فراموش کنیم که زن مسئولیت اجتماعی و سیاسی دارد. در اقتصاد می‌تواند حضور داشته باشد. در علم و فرهنگ و سیاست می‌تواند حضور داشته باشد، اما در عین حال آن نقشی که باید در داخل خانه داشته باشد، آن نقشی که باید برای تحکیم خانواده بر عهده داشته باشد آن نقشی که باید به عنوان یک مادر به عهده داشته باشد، آنها را نباید از یاد ببریم و این‌ها قابل جمع است که یک بانویی مادر بسیار خوبی باشد، یک عنصر فعال اجتماعی هم باشد، از علم و دانش هم برخوردار باشد، نقش خودش را در فرهنگ و سیاست هم ایفا کند. زنان ما در مجموع مسئولیت بسیار سنگینی را هم برای خودشان و هم برای فرزندانشان و هم برای جامعه و کشورشان دارند که ان‌شاءالله با تبعیت از فاطمه اطهر (س) این مسیر ادامه پیدا می‌کند.
نکتة دوم اینکه فردا روز جمهوری اسلامی ایران است. روز دوازدهم فروردین، روز بسیار مهمی است. اولین روزی است که مردم‌سالاری در این نظام عملاً به تبلور درآمد. از اول گفته شد که این نظام، نظام جمهوری اسلامی ایران است و بر مبنای رأی و نظر مردم نقش دارد. اما اینکه یک انقلابی پیروز شود و بلافاصله از مردم نظرخواهی شود، این ابتکار حضرت امام (ره) بود. امروز تولد ایشان با روز میلاد حضرت فاطمه زهرا (س) همزمان هست و روز میلاد آن امام راحل و بزرگوار هم هست. درود و رضوان و رحمت خداوند بر روح بلند بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران باد که آن تولد، تولد مبارکی برای ملت ایران و برای دنیای اسلام و برای حوزه‌های علمیه بود.
مردم سالاری واقعی در استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران
از آغاز مبنای امام (ره) این بود. در همان بهشت زهرا که سخنرانی کرد، از قانون اساسی بعدی صحبت کرد. از اینکه باید آن قانون تدوین و به رأی مردم گذاشته شود. در همان جا در اولین نطقش راجع به نقش رأی مردم صحبت کرد و بعد هم امام (ره) تصمیم گرفت که نسبت به نظام جمهوری اسلامی ایران مردم بیایند و رأی بدهند. آن هم چه موقع، معمولاً در انقلاب‌ها یک یا دو یا سه سال صبر می‌کنند تا انقلاب استقرار پیدا کند، نهادهای لازم تشکیل بشود، بعداً مردم را پای صندوق آراء دعوت می‌کنند. بعضی از کشورها که ده یا پانزده سال یا اینکه هیچ وقت مردم پای صندوق آراء نیامده‌اند. اما در جمهوری اسلامی ایران امام (ره) نگذاشت که به دو ماه بکشد. یعنی حدود 47 روز بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در دهم و یازدهم فروردین سال 58 مردم را پای صندوق آراء دعوت کردند و از مردم خواستند راجع به این نظام رأی بدهند؛ مثبت یا منفی. مردم جمهوری اسلامی ایران را به عنوان یک نظام قبول دارند؟ یا اینکه چیز دیگری می‌خواهند؟ و اگر نظر دیگری هم دارند بدهند. با آری و نه رأی گرفته شد با آن رأی بسیار بالای بیش از 98 درصدی مردم پای صندوق آراء آمدند، و رأی دادند و بلافاصله بعد از آن رأی هم امام (ره) تأکید کرد برای تشکیل مجلس خبرگان تدوین قانون اساسی که آن هم تشکیل شد و مردم به اعضای خبرگان رأی دادند. خبرگان هم قانون اساسی را نوشتند و امام (ره) آن را تأیید کرد. در عین حال باز هم امام گفت آن قانون اساسی یک بار دیگر به رأی گذاشته شود.
ما تنها قانون اساسی در این کشور داریم که دو بار به رأی گذاشته شد. معمولاً کشورها یک بار رأی می‌گیرند. در ایران یک بار نمایندگان مردم در خبرگان جمع شدند تا قانون اساسی را بنویسند و یک بار بر روی آن نوشته به عنوان همه‌پرسی و رفراندوم به رأی گذاشته شد. پس دو بار به رأی گذاشته شد. فروردین رأی‌گیری بود و تابستان هم‌رأی‌گیری بود. در پاییز هم رأی‌گیری بود و بعد باز انتخابات ریاست جمهوری در همان سال انجام گرفت. مجلس شورای اسلامی که آن زمان یعنی سال 58 هنوز ملی بود در همان سال برای مجلس در اسفند همان سال رأی گیری شد و شما می‌بینید، یک انقلابی که در همان سال اول بعد از انقلاب آن همه انتخابات برگزار شد و مردم‌سالاری به معنی واقعی کلمه و اسلامی به معنی واقعی کلمه وجود داشت.
و ما باید امروز حافظ نظام جمهوری اسلامی ایران باشیم. هم جمهوریت و هم اسلامیت که الحمدالله سالانه ما می‌بینیم شرایطی فراهم می‌شود که مردم پای صندوق آراء قرار می‌گیرند و رأی خودشان را به صندوق می‌ریزند و ما ان‌شاءالله این مردم‌سالاری دینی را به حول و قوة الهی حفظ خواهیم کرد و روز جمهوری اسلامی روز بسیار مبارکی است. برای ملت ما، برای شهیدان عزیز ما که خون آنها باعث شد که این نظام استقرار پیدا کند به خانواده‌های شهیدان، امام راحل (ره) روح بلند ایشان و به مقام معظم رهبری و به همه ملت ایران تبریک و تهنیت عرض می‌کنیم.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته