اهمیت مشورت با فعالان اقتصادی/ نزدیکیِ هر چه بیشتر افکار و اهداف در جامعه/ فضای باز جامعه برای نقد و نقادی به ویژه نقد دولت/ سیاست داخلی گشاینده راه‌‌ها برای سیاست خارجی، اقتصاد و فرهنگ/ انتخابات، به منزله سیاست داخلی و توسعه سیاسی / انتخابات تنها راه اصلاح امور کشور/ توافق‌‌ها و توفیقات دولت در عرصه سیاست خارجی در سایه صندوق آراء انتخابات 92 (سیاس داخلی)/ همگرایی بیشتر دولت با مجلس دهم نسبت به مجلس پیشین/ اراده ملی حلال همه مشکلات/ فعالیت بخش خصوصی در ترکیه/ واگذاری کار و امور به مردم/ تأکیدات رئیس‌‌جمهور درمورد جاده سازی/ استقبال از ورود بخش خصوصی به طرح‌‌ها و پروژه‌‌های عمرانی/ موقعیت و مزیت ویژه آذربایجان غربی/ وظایف دولت و کارآفرینان/ روابط خوب و مطلوب ایران با کشورهای همسایه / صادرات مواد غذایی، لبنی، کشاورزی و ... به روسیه/ مذاکره با برخی کشورها برای سرمایهگذاری مشترک در داخل کشور/ بندر چابهار و اتصال ایران به کشورهای دیگر/ آغاز روابطی نوین در روابط ایران با جهان/ پایبندی ایران به تعهدات بین‌‌المللی/
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدالله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و نبینا محمد و آله الطیبین الطاهرین و صحبه المنتجبین
بسیار خوشحالم که امروز این فرصت در اختیار بنده و همکارانم قرار گرفت تا در جمع فعالان اقتصادی به شور و مشورت بپردازیم. می‌دانیم که دولت باید از کار آفرینان جامعه و فعالان اقتصادی برای تصحیح مسیر، تسهیل در حرکت و فعال شدن به سمت اهدافی که در کشور مورد نظر ماست بهره‌برداری و استفاده کنند.
آقای دکتر نهاوندیان در جلسات اقتصادی حضور دارند و من همیشه به مسئولین و اساتید دانشگاه که گاهی در جمع ما هستند این را تأکید می‌کنم و می‌گویم که این امور را از فعالان اقتصادی بپرسید، درس‌های دانشگاهی کافی نیست. اگر شما مسئولیت اقتصادی و تجربیاتی در کشور دارید، برای اینکه ما دقیق و درست حرکت کنیم باید از آنهایی استفاده کنیم که در مقام عمل بیست سی سالی تجربه دارند، کار کرده‌اند و فعالیت کرده‌اند. آنها بهتر می‌توانند در این مسیر ما را راهنمایی کنند. هر وقت هم با فعالان اقتصادی شور و مشورت کردیم و نظر آنها را گرفتیم، ضرر نکردیم؛ درست بودجه را استفاده کردیم و یکی از آثار این‌گونه جلسات همین است که شما آنچه را که پیشنهاد دارید با مقامات مسئول مطرح کنید. بحث گله یا اینکه چیزی را به گردن یکدیگر بیاندازیم مطرح نیست. به هر حال کشور، کشور همه ماست، اهدافمان، اهداف مشترکی است و ما باید کار را پیش ببریم.
من در مجموع همیشه این امیدواری را داشته‌ام و امروز هم امیدواری-ام از گذشته بیشتر است. که می‌توانیم مسائل و مشکلات اقتصادی‌مان را حل و فصل کنیم. درست می‌گویند؛ الحمدالله شرایط امنیتی استان آذربایجان غربی شرایط بسیار خوبی است. استانی است با استعداد بسیار فراوان. در جلسة فرهیختگان، که الان از آنجا می‌آیم، برای من جالب بود که دیدم هم یک عالم دینی و آیت الله ما، هم یک ماموستای ما و هم یک کشیش ما هرسه صحبت کردند و وقتی که انسان در لب حرف‌هایشان دقیق می‌شد همه‌شان یک حرف می‌زدند و یک چیز می‌گفتند، این خیلی مهم است. امروز اهداف و افکار ما خیلی به هم نزدیک‌تر شده.
البته ممکن است اختلاف دیدگاه و نظر هنوز بین ما وجود داشته باشد، اما امروز الحمدالله هم افکار ما نزدیک شده، هم فضا فضای بازی است. مردم حرف می‌زنند و نقد می‌کنند، در روزنامه، رادیو و تلویزیون و جاهای دیگر مثل فضای مجازی انتقاد می‌کنند؛ لااقل نسبت به قوة مجریه خوب انتقاد می‌کنند. آنکه می‌شود راحت انتقاد کرد از قوة مجریه است. حالا قوای دیگر کمی سخت‌تر است و این فضای بسیار خوبی است که آدم نقد را بشنود، اشکال را بشنود در این فضای آزاد، فضای رقابت سیاسی نسبتاً سالمی که امروز وجود دارد، انتخاباتی که هر روز پیش روی ماست خیلی از چیزها در سایه رأی مردم [بروز می‌کند.]
اینکه اساس اقتصاد است، اساس سیاست است، سیاست داخلی است، سیاست خارجی است، اینها به هم پیوستگی‌هایی دارد، اما آنچه امروز راه را برای سیاست خارجی، اقتصاد و فرهنگ باز کرده است، سیاست داخلی است. انتخابات، سیاست داخلی است. فعالیت در انتخابات سیاست داخلی و توسعه سیاسی است. احزاب، گروه‌ها، مردم، تشکل‌ها و افراد کاندیدا می‌شوند، فعالیت می‌کنند، حرف می‌زنند، نظر می‌دهند، همدیگر را تشویق می‌کنند، پای صندوق آراء می‌آیند و در این انتخابات اخیر، انتخابات هفتم اسفند پارسال، انتخابات مجلس شورای اسلامی و خبرگان، شما دیدید هرفراز و نشیبی پیش‌آمد، هیچ فعال سیاسی نگفت من در انتخابات شرکت نمی‌کنم، من انتخابات را تحریم می‌کنم. اگر اشکال و انتقادی هم داشت، بیان می‌کرد. اما همه فهمیدند که راه حل صندوق است، هیچ راه دومی وجود ندارد. هرکس فکر می‌کند غیر از صندوق رأی راه حل دیگری برای اصلاح امور کشورش وجود دارد، اشتباه می‌کند.
ما همه باید حواسمان به صندوق‌ها باشد. اگر برجام حل شد اگر سیاست خارجی دولت موفقیت‌هایی به دست آورد، همه در سایه آن صندوق بود. صندوق آراء خرداد 1392 بود که راه و مسیر را باز کرد و دنیا را تکان داد. من نمی‌خواهم وارد بحث انتخابات شوم، دنیا دید که مردم ایران تصمیم گیر نهایی هستند. ملت ایران چیزی را اراده کنند به هدف می‌رسند و البته راه درست و صحیح رقابت سالم و اخلاقی و در نهایت صندوق است. این سیاست داخل بود که ما را به حرکت درآورد و ما را به اینجا رساند.
امروز الحمدالله شرایط ما شرایطی است که همه به آینده امیدوارند. ممکن است ما ده هدف داشته باشیم و با این صندوق به همه ده تا نرسیم. مگر شما در کاسبی، تجارت و اقتصاد به همه آن ده هدفی که دارید می‌رسید؟ با ده هدف شروع می‌کنید و جلو می‌روید، و وقتی به پنج هدف که می‌رسید، می‌گویید خوب و کافی است. می‌رویم برای فصل بعدی که این پنج تا بشود شش تا، این شش تا بشود هفت تا. همه کار دنیا همین‌طور است. مگر در کلاس درس - حال نمی‌دانم که نمره در آن دوره بیست بود یا صد، دوره‌ها فرق می‌کنند - همیشه به ما نمره بیست یا صد می‌دادند؟ یا به نمرة الف می‌رسیدیم؟ آن زمانی که ما دانشگاه می‌رفتیم الف وب بود، مگر همیشه نمره الف می‌گرفتیم؟ همیشه برای دست یافتن به نمره الف درس می‌خواندیم، اما گاهی نمره ب می-گرفتیم و گاهی هم ج. در دنیای سیاست هم همین است. ما اهدافی داریم که برای این اهداف حرکت می‌کنیم. گاهی به صد در صد می‌رسیم، گاهی نود درصد و هشتاد درصد.
اما راه دومی وجود ندارد. راه منحصر به یک رقابت سالم سیاسی و صندوق آراء و پای این صندوق شتافتن است. صندوق آراء هفتم اسفند ماه پارسال و دهم اردیبهشت امسال دست به دست هم داد و یک مجلس شورای اسلامی را برای کشور تشکیل داد و به وجود آورد که همگرایی دولت با این مجلس سهل‌تر است تا مجلس قبلی و این قدم خیلی مهمی بود. این قدم را مردم برداشتند. این کار مردم بود. برجام هم کار مردم بود. شما بدانید اراده ملی است که همه مشکلات را حل می-کند. امروز در دنیای اقتصاد همه باید دست به دست هم دهیم. شما باید به ما بگویید چه کارهایی را دولت می‌تواند انجام دهد. اینکه دولت این جاده را اتوبان کند و این راه‌آهن را بکشد، آنجا X.Ray بیاورد، - خیلی عذر می‌خواهم - اینها کار دولت نیست، کار فعالان اقتصادی است. آنجایی که شما می‌گویید در آیین‌نامه یا در قانون اشکال وجود دارد، بله آن اشکال ماست و ما باید آن را حل کنیم. آنجا به ما ایراد بگیرید که راه حل کدام است؟ اگر مقررات گمرکی ما اشکال دارد، اشکال با ماست. اگر ما به یک فعال اقتصادی اجازه نمی‌دهیم که بزرگراه و آزاد راه بزند، اشکال ماست. اگر ما اجازه نمی‌دهیم که طرف سرمایه‌اش را ظرف ده، پانزده و حتی بیست سال آینده برگرداند و ما می‌گوییم نه پنج سال، شما بگویید من که نمی‌توانم در پنج سال سرمایه‌ام را برگردانم، شما بگویید بیست سال تا من بتوانم سرمایه را برگردانم، بسیار خوب اشکالی ندارد، این اشکال ماست. به ما بگویید. اما اگر به ما بگویید فلان کار این مقدار پول و سرمایه می‌خواهد؛ این حرف چیست؟ در همسایگی خودمان همین ترکیه را مثال بزنیم. مگر دولت اتوبان و آزاد راه درست می‌کند؟ مگر دولت راه‌آهن درست می‌کند؟ مگر دولت ساختمان و مسکن می-سازد؟ فرودگاه می‌سازد؟ بخش خصوصی این کار را می‌کند. منتها ممکن است شما بگویید مقررات و محیط مناسب کسب و کار هنوز نیاز به بهبودی دارد. بسیار خوب، اشکال ندارد. می‌گوییم حق با شماست، درست است. شما بگویید، آن شورای گفتگو در استان‌ها هم باید تشکیل و فعال شود، اینجا شورای گفتگو درست کنید، بین اتاق استان و مسئولین استان با هم بنشینید بحث کنید همان طور که در تهران می‌نشینیم بحث می‌کنیم. باید کارها را پیش ببریم منتها شما فعال اقتصادی هستید، همیشه نظر من این بود که ما باید امور و کار را به مردم واگذار کنیم.
آزادراهی که به حرم تا حرم معروف است (از قم تا گرمسار) را سال گذشته افتتاح کردیم. زمانی که می‌خواستیم افتتاح کنیم بحث بود که چقدر عوارض بگیرند، آیا صرفه دارد یا ندارد، من در همه جلسات اقتصادی این را تأکید می‌کنم و می‌گویم جاده‌ای را که وجود دارد دست نزنید، این را به آزادراه تبدیل نکنید، در کنار آن، آزاد راه بزنید، طرف هرچقدر که می‌خواهد از مردم بگیرد، چون آن جاده‌ای که مردم می‌توانند بروند وجود دارد، یک چیز جدید در کنارش درست کرده‌ایم به نام آزاد راه و غیره. چرا صرفه نداشته باشد؟ چرا سرمایهگذاری نشود؟ چرا به عهدة دولت باشد؟ در ترکیه سال گذشته یکی از مسئولین اتاق به من گفت: آزاد راه کجا تا کجا را از همان مرز ایجاد می‌کنیم و از شما پول نمی‌خواهیم و از کامیون‌های شما هم پول نمی‌گیریم. از کامیون‌های ترکیه می‌گیریم. محاسبه کرد که درآمد چگونه است، گفت ده تا پانزده سال همة پول با سودش بر می‌گردد.
ما باید در این زمینه فعال شویم. ما می‌خواهیم همه کارها را دولت انجام دهد. مگر بودجه ما در سال چقدر است؟ شما ببینید کشوری با این عظمت و بزرگی بودجه ما در سال چقدر است؟ 200 هزار میلیارد تومان، 250 هزار میلیارد تومان. امسال تقریباً چنین رقم‌هایی خواهدشد. البته در مجلس 294 هزار میلیارد تومان بودجه را بسته‌اند ولی بعید می‌دانم در آن حدی که آنها بسته‌اند، عملی باشد. حال 300 هزار میلیارد تومان، اینکه پولی نیست برای کشوری با این عظمت. باید بخش خصوصی به میدان بیاید. صندوق توسعه ملی هم تا حد توان و امکانش می‌آید. و بانک‌ها هم کمک می‌کنند.
الان شرایط باز شده است. البته مشکلات اقتصادی ما بعد از برجام صد در صد حل نشده، برجام هم چهار ماه است که عملیاتی شده و در این چهار ماه حرکت خوبی به وجود آمده است؛ از جمله این همه رفت و آمدهایی که می‌شود. این استان به خاطر موقعیت و مزیت جغرافیایی که دارد؛ البته ایران خودش مزیت‌های فراوان دارد. این استان هم از لحاظ معدنی مزیت‌های فراوانی دارد، هم از لحاظ نیروی انسانی، هم از لحاظ امنیت، هم از لحاظ جایگاه جغرافیایی با سه کشور همسایه است و به بعضی کشورها هم نزدیک است. اگر همسایه هم نیست خیلی نزدیک است. به چهار پنج کشور نزدیک است، با سه کشور مرز به مرز همسایه است. این همه مرز داریم، حال یک مرز گفتند بسته شده (مرز سرو) که آن مربوط به ما نمی‌شود، مربوط به شرایط همسایه ماست که بسته شده است. آن کاری که باید دولت انجام دهد، در روابط خارجی ممکن است شما بگویید که می‌خواهیم با ترکیه کار کنیم، شما باید روابط خارجی را بهتر کنید، این به عهده شماست، قبول. شما ممکن است بگویید ما می‌خواهیم با عراق کار کنیم، شما کمک کنید در عراق زودتر امنیت به وجود بیاید، بله، این به عهده ماست. شما ممکن است بگویید با آذربایجان می‌خواهیم کار کنیم، سریع‌تر راه آهن قزوین – رشت، رشت – آستارا اجرایی و عملیاتی شود. بسیار خوب، اینها به عهده ماست. اما اینکه در فلان گمرک این‌همه تسهیلات می‌خواهیم، فلان جاده را امتداد دهید، اضافه کنید، دو خطه کنید، می‌خواهید از فلان معدن استفاده کنیم، فلان پتروشیمی را ایجاد کنید، بله، در پتروشیمی هم ممکن است شما بگویید دولت به ما تعهد گاز بدهید، بله، این به عهده ماست، اما در بقیه کارها کارآفرینان باید به میدان بیایند.
به نظر من امروز فرصت بسیار خوب و استثنایی در اختیار کشور ما قرار دارد. شما به اطراف ما نگاه کنید، الحمدالله امنیت بسیار خوبی که در کشور ماست، روابط خوبی با همسایگان‌مان لااقل با همسایگان شمالی، شرقی و غربی داریم. حال در همسایگان جنوبی یکی دو کشور بد قلقلی کرده‌اند کاری به آنها نداریم. روابط ما با همسایگان روابط بسیار خوبی است، شرایط شرایط بسیار مناسبی است. امروز در صادرات بسیاری از مواد غذایی، لبنی، کشاورزی، زراعی، درختی و ... به روسیه، یک شرایط تقریباً استثنایی نسبت به سال‌های اخیر وجود دارد، ما باید از این شرایط استفاده کنیم.
این گفتگوها برای این است که ما شرایط را برای همکاری با یکدیگر آماده کنیم، با کشورهای همسایه همین طور. الان با بسیاری از کشورها در حال مذاکره هستیم که با همدیگر سرمایهگذاری مشترک در داخل کشور به وجود بیاوریم. ما معادن بسیار خوبی داریم، می‌خواهیم با هم سرمایهگذاری مشترک انجام دهیم. این مسئله چابهار و روابط سه کشور که البته با کشورهای دیگر توسعه پیدا می‌کند خیلی مهم است. آن روز نخست وزیر هند قبل از اینکه وزرای ما سند را امضا کنند، کنار دست من بود، به من گفت امروز یک روز تاریخی است، آیندگان می‌فهمند امروز چقدر مهم است. یک بندر بسیار بزرگ مثل چابهار را با کمک همدیگر رونق می‌دهیم. هند در بندر سرمایهگذاری مستقیم می‌کند، درمورد راه آهن در حال مذاکره برای سرمایهگذاری مستقیم است. بنابراین شرایط ما شرایط درست و مناسبی است. اینکه از سر تا سر دنیا دارند مرتب به ایران می‌آیند، رفت و آمد می‌کنند، این همه هیئت تجاری می‌آید، معلوم است که آغاز جدیدی در ایران است و حرکت نوینی شروع شده. ما از این حرکت نو باید به خوبی استفاده کنیم.
برای ایرانیان عزیز، کار آفرینان، همسایگان ما و هر آن کس که بتواند در ایران کارکند و سرمایهگذاری کند ما هیچ وقت بد عهدی با دنیا نکرده‌ایم. هر جایی قراردادی امضا کردیم، پای امضا‌مان ایستادیم. همین امروز هم شما در برجام خواهید دید ایران پای امضا خود ایستاده. اگر طرف مقابل که امضا کرده و وعده داده هم پای وعدة خود بایستد، برجام به خوبی پیش می‌رود و ما هیچ مشکلی نخواهیم داشت. ما از اول هم گفته بودیم دنبال سلاح کشتار جمعی نیستیم، در عمل هم دیدند، بعد هم خواهند دید آنچه ما می‌گوییم پای عهدمان ایستاده‌ایم و می‌ایستیم. شرایط ما امروز الحمدالله شرایط مناسبی است، بانک‌های کشور باید یک مقدار فعال‌تر شوند. البته در زمینه مسائل اقتصادی و از نظر مقررات ممکن است تسهیلاتی لازم باشد، که ما باید به عهده بگیریم. روابط‌مان با جهان ان‌شاءالله روز به روز بهتر خواهد شد.
از شما عزیزان و کارآفرینان هم تقاضا می‌کنیم همه توان، استعداد و سرمایه خودتان را به کار بگیرید که ان‌شاءالله شاهد ایرانی آباد و استانی آباد و آبادتر باشیم.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته