سخنرانی در ضیافت افطار با استانداران و معاونین وزرا

تصمیم‌گیری برای صلح دشوارتر از تصمیم‌گیری برای جنگ/ صلح امام حسن(ع) نرمش قهرمانانه/ ماجرای گفتگوی حجر بن عدی با امام حسن درباره صلح/ لزوم لحاظ مصلحت جامعه / تعریف شجاعت/ یارانه نقدی/ مسکن مهر/ مذاکرات هسته‌ای/ طرح‌های نیمه تمام/ واگذاری طرح‌های نیمه تمام عمرانی به مردم / بدهکاران بانکی/ کاهش درآمدهای دولت و ضرورت صرفه‌جویی و استفاده از بخش غیر دولتی / صادرات غیرنفتی / رابطه راهبردی اقتصادی، کشورهای جهان، یکی از بندهای اقتصاد مقاومتی/ کمک به بخش غیردولتی/ بحث یارانه‌ها

بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و نبینا محمد و آله الطاهرین و صحبه المنتجبین
الحسن و الحسین امامان قاما او قعدا

میلاد با سعادت سبط اکبر پیامبر، حضرت مجتبی (ع) را به همة شما تبریک عرض می‎کنم. زندگی همة ائمة هدی (ع) برای ما درس‎، راه و راهنمایی است و زندگی امام مجتبی (ع) به ما نشان می‎دهد که اگر مسئولی وظیفه‎ای را احساس کرد حتی در شرایطی که اگر آن مسئولیت را انجام دهد با مشکلات و زخم زبان روبه‌رو می‎شود‎، در انجام وظیفه تردید نکند.
امام مجتبی (ع) در شرایط بسیار حساس تاریخی امامت مسلمین را برعهده گرفت که متأسفانه امت اسلامی دچار انشقاق و افتراق و فاصله بود و تصمیم‎گیری در این مقطع بسیار سخت و دشوار بود. برخی فکر می‎کنند تصمیم‎گیری برای شهادت سخت است، بله‎، کار آسانی نیست، اما تصمیم‎گیری برای صلح سخت‎تر از تصمیم‎گیری برای جنگ است و آمادگی برای نثار آبرو مهمتر از نثار جان و خون در راه خداست.
امام مجتبی (ع) تصمیمی را گرفت که در یکی از تعبیرات مقام معظم رهبری در ترجمة کتاب «صلح الحسن» کار امام مجتبی (ع) نرمش قهرمانانه نام نهاده شد. در آن کتاب نیز از صلح امام حسن (ع) با عنوان نرمش قهرمانانه یاد شده است. شما در تاریخ می‌خوانید که وقتی امام حسن (ع) تصمیم به صلح می‎گیرد فردی مانند حجربن عَدی - نه مردم عادی و معمولی - که یکی از یاران نزدیک امیرالمؤمنین بود و در جایگاهی بود که آن اشعار معروف را در همان روز بیستم ماه رمضان در کنار بالین امیرالمؤمنین گفت و همان جا حضرت به حجر فرمود آن روزی که از تو بخواهند از من برائت بجویی چه می‎کنی - حالا آن داستان معروف و ماجرای شهادت حجر را امیرالمؤمنین برای خود حجر تعریف کرده بود - وقتی امام حسن (ع) صلح نامه را تأیید کرد‎، همین حجر آمد روبه‌روی امام حسن (ع) گفت: لوددت عنی مت قبل هذا، یعنی ای کاش مرده بودم و این منظره را نمی‎دیدم. حجر با آن عظمت در برابر کار امام حسن مجتبی (ع) که امام معصوم شیعیان است، چنین تعبیری را به کار می‌برد. البته یاران صدیق‎تر و عمیق‎تر هم در کنار امام حسن مجتبی (ع) بودند که نه تنها چنین سخنی نگفتند، بلکه همواره تسلیم راه امامت بودند. اما پاسخ امام مهم است که فرمود: انی رأیت هوی عظم الناس فی الصلح؛ من دیدم اکثر مردم این را می‎خواهند و نخواستم چیزی را که مردم نمی‎خواهند بر آنها تحمیل کنم. عین این تعبیر را خود امیرالمؤمنین نیز در جنگ صفین گفته بود. وقتی به او گفتند چرا جنگ را ادامه ندادی فرمود من نخواستم چیزی را که مردم نمی‎خواهند بر آنها تحمیل کنم.
امام حسن (ع) چه چیزی می‎خواهد به ما یاد بدهد؟ اینکه در هر مقطعی ما صلاح جامعه و مصلحت امت‎، خواست مردم و جامعه را در نظر بگیریم و به نفع امت اسلام و جامعة اسلامی تصمیم بگیریم. امام حسن (ع) کار بسیار بزرگی انجام داد، آن هم در آن شرایطی که می‎توانست کل دولت اسلامی و امت اسلامی مضمحل بشود و همه پیروان راستین اسلام را از بین ببرد و خونریزی‎ها ادامه پیدا کند و خود امام مجتبی (ع) نیز فرمود من برای جان شیعیان این کار را کردم، علی‌رغم همة سختی‌هایی که این تصمیم برای امام داشت. شجاعت در اوضاع و شرایط مختلف تاریخی معنای خاص خودش را دارد و امام مجتبی (ع) بر مبنای مصلحت امت اسلامی آن تصمیم بسیار سخت و مهم را اتخاذ کرد و ما هم باید راه و مسیر امام مجتبی (ع) را ان‎شاءالله دنبال بکنیم.
معضلات و مشکلات کشور هنگام آغاز به کار دولت
در شرایطی ما کار را آغاز کردیم که کشور با معضلات متعددی از جمله رکود‎، تورم‎، ناپایداری بازار و عدم آرامش در بازار روبه‌رو بود که حل و فصل آنها هم بسیار زمان‌بر است. مشکلاتی از جمله یارانه نقدی از دولت قبل برای ما باقی ماند که هر ماه باید پول کلانی را در شرایط سختی که امروز داریم پرداخت بشود. حالا جدا شدن از این مسیر هم کار آسان و ساده‎ای نیست. معضل دیگر مسکن مهر است با آن شرایطی که شما در استان‎های مختلف می‎بینید که بدون هیچ‌گونه امکاناتی از نظر آب، برق، مدرسه و جاده هستند؛ مانده‌ایم پروژه را تکمیل بکنیم یا نکنیم؟ راهی وجود ندارد و این معضلات هم پیش پای ما بوده و هست.
امسال هم ما با شرایط خاصی مواجه هستیم که من می‌خواهم از همة وزرای محترم‎، معاونین‎، استانداران و همة آنهایی که در دولت این بار سنگین را بر دوش گرفته‎اند، تشکر کنم. به هرحال هر کدام از ما که مسئولیتی را برعهده گرفتیم معنایش این است که وجداناً‎، شرعاً و قانوناً این بار را بر دوش گرفته‌ایم و کاری هم که تا امروز انجام گرفته با حمایت و کمک و پشتیبانی همه بوده تا به اینجا رسیدیم. بنابراین من از همة مسئولین محترم و همة عزیزانی که در کنار دولت توانسته‎اند امید و آرامشی را در جامعه به وجود بیاورند تشکر می‎کنم. امروز مردم علی‎رغم حرف‎هایی که اقلیتی می‎زنند، احساس آرامش و امید به آینده دارند.
البته کارهای سختی پیش روی ما هست. همین بحث مذاکرات هسته‎ای و تحریم و مشکلات و معضلات بین‎المللی از دولت قبلی به ما به ارث رسیده و باید اینها را حل و فصل کنیم. بخشی از کار‎، وقت و فرصت دولت تا امروز برای این صرف شده که بتوانیم این معضلات را حل و فصل بکنیم و شرایطی را به وجود بیاوریم که این فشار و مشکلات نباشد یا کمتر باشد. البته معنایش این نیست که اگر ما توانستیم مسئله هسته‎ای را حل کنیم همة معضلات حل و فصل شده است. این یکی از مشکلات ماست. این مشکل که حل بشود تازه برای دویدن و حرکت کردن مسیر راحت‎تری در اختیار ما قرار می‎گیرد و به اعتقاد من با وحدت و اتحاد و همدلی و تلاش و فداکاری و حمایتی که مقام معظم رهبری از ابتدای این دولت در همة مسائل حساس و مهم از ما داشته‌اند و در این مذاکرات هم دارند‎، قابل حل است.
ما روزهای حساسی را پیش‎رو داریم. امیدواریم بتوانیم برخی از مسائل مهم دیگر را که هنوز باقی است حل و فصل کنیم که در این صورت هم تا اجرای واقعی این توافق پنج الی شش ماه زمان لازم است. چون مراحل مختلفی دارد و تا ما به توافق برسیم و بتوانیم شرایط را به شرایط عادی برگردانیم باز هم زمان می‎خواهیم. حال فرض کنید فروش نفت آزاد شود، آن وقت تازه ما باید تولید را درست بکنیم. همان چاه‌هایی که خوابانده‎ایم را باید احیا و آماده کنیم و تازه باید مشتری آن را پیدا کنیم. که در این صورت باز به دو الی سه ماه زمان نیاز دارید تا پول آن به خزانه واریز شود. این طور نیست که بلافاصله تمام این کارها انجام بگیرد، اما در عین حال مسیر و راه باز شده است.
اما در عین حال چه توافق بشود یا نشود اجرای توافق سه ماه دیگر باشد یا پنج ماه دیگر، آثار توافق هشت ماه دیگر باشد یا نه ماه دیگر‎، مهم نیست. ما یک سری کارهای مهم را باید انجام بدهیم و این کارها به عهدة همة ما هست، البته تصمیم‎گیری‎های اصلی در این خصوص اتخاذ شده که ما باید آنها را اجرایی و عملیاتی کنیم. برای نمونه، یک سری طرح‎های عمرانی نیمه‎تمام وجود دارد که برخی از آنها را نمی‎شود حتی تا پنج سال دیگر تکمیل کرد. چون کلنک‎زدن آسان است، زمینی را پیدا می‎کنند، دورش خط می‎کشند و کلنگی هم می‎زنند. شعاری هم پشت بلندگو می‎دهند؛ این که آسان است، اما بعد برای اجرا بودجه‎، برنامه، توانمندی و حساب کتاب می‎خواهد که چطور باید اجرا شود. شما وقتی طرح‎های نیمه تمام متعدد پیش رو دارید معنایش این است که هیچ‎کدام از آنها اجرا نشود، معنایش آن است که هر روز و هر سال پول خرج کنیم، اما به هدف هم نرسیم.
بنابراین ما باید طرح‎های نیمه‎تمام عمرانی، آنهایی را که می‎شود و مشتری دارد با شرایط سهل به مردم واگذار کنیم. این کار هم اشتغال، هم تحرک و هم امید ایجاد می‌کند و هم طرح به هرحال در یک زمان معقولی تکمیل می‎شود. همة دستگاه‌ها در این زمینه باید حمایت و کمک بکنند. البته یک چارچوب‎هایی می‎خواهد که این چارچوب‎ها باید مصوب بشود و در اختیار قرار بگیرد. در داخل دولت این بحث یکی دو بار مطرح شده است و همه استاندارها و مقام‎های مسئول نیز در جریان هستند. برخی از طرح‎ها طرح‎های استانی است و برخی طرح‌ها ملی است؛ دستگاه‌ها و وزارتخانه‎های مختلف باید با یک شرایط سهل و قانونی اینها را به مردم واگذار کنند تا کشور تحرکی پیدا کند.
مسئله بعدی مسئله بدهکاران بانکی است که برخی از آنها مقصرند که در این صورت دستگاه قضا باید با آنها برخورد کند و برخی از آنها در شرایطی به دلیل مسائلی که برای کشور پیش آمده از جمله نوسان قیمت ارز‎، شرایط بد اقتصادی و وضعیت بین‎المللی به این بدهی مبتلا شده‌اند؛ باید راهی پیدا کنیم تا مسائل آنها را با بانک‎ها حل و فصل کنیم. هم دستگاه اجرایی‎ و هم دستگاه قضایی در استان‎ها همه دست به دست هم بدهیم و کمیته‎هایی در این زمینه باید فعال بشود و بتواند مسائل را حل بکند، چون در یک استان ممکن است صد مورد معوقه مهم داشته باشیم، باید اینها را حل و فصل بکنیم. ممکن است در نیمی از مواد افراد مقصر نباشند، ما باید سریعتر آنها را به سامان برسانیم تا هم بانک‎ها نفسی بکشند و هم بخش‎های خصوصی بتوانند در این زمینه فعال بشوند تا بتوانیم در زمینة اقتصادی تحرکی داشته باشیم.
شما می‎دانید که امسال درآمد ما نسبت به مصوب بودجه خیلی فاصله دارد، بنابراین باید هم در زمینة اجرایی صرفه‎جویی‎هایی را که امکان‎پذیر است انجام بدهیم و از این مهمتر با استفاده از بخش غیردولتی رونق ایجاد کنیم. یک وزارتخانه ممکن است راه را برای ورود بخش خصوصی و بخش غیردولتی باز کند برای اینکه بتواند فعال بشود و در نتیجه رونق اقتصادی را برای ما ایجاد کند. هم استاندارها‎، هم وزارتخانه‎ها‎، هم معاونین‎، هم مسئولین مختلف همه باید یاری و کمک بکنیم گره‎هایی که وجود دارد را باز کنیم.
امسال یکی از راه‌های حرکت ما با توجه به افت قیمت نفت صادرات غیرنفتی است و در این زمینه باید استان‎ها و مناطق آزاد فعال بشود. اصلاً یکی از بندهای اقتصاد مقاومتی رابطة راهبردی اقتصادی با کشورهای جهان به ویژه همسایگان است و ما باید این رابطه راهبردی را با همسایگانمان و کشورهای مختلف برقرار کنیم و در شرایط امروز باید بتوانیم مشکلات و گره‎های صادرات غیرنفتی را تسهیل کنیم. برخی از این گره‎ها در استان و برخی دیگر در مناطق آزاد حل می‎شود. برخی از این گره‎ها در وزارتخانه حل می‎شود و برخی دیگر در سطح دولت حل می‎شود. همة تلاش ما بر این است که در شرایط امسال بتوانیم تحرکی را در بخش غیردولتی به وجود بیاوریم.
بنابراین یک وظیفة مهم امروز ما در دولت این است که کمک لازم را به بخش غیردولتی بکنیم. البته اگر شرایط ما شرایط بهتری بشود فرق خواهد کرد چون هم سرمایة داخلی ما فعال‎تر می‎شود و هم سرمایة خارج از ایران وارد کشور می‎شود. الان خیلی از شرکت‎ها آماده هستند به محض این‎که شرایط ما تغییر کند در کشور سرمایه‎گذاری بکنند. هم در استان‎ها هم در سطح کشور افراد و شرکت‎های بزرگی اعلام آمادگی کرده‌اند و ما باید این شرایط را فراهم بکنیم برای اینکه بتوانیم هم سرمایه را جذب کنیم‎، هم رونق اقتصادی ایجاد کنیم، در غیر این صورت امسال با سختی‎های زیادی مواجه می‎شویم. اما اگر بتوانیم در این زمینه‎ها حرکت خوبی به وجود بیاوریم می‎توانیم امسال به حول و قوة الهی از این مشکلات عبور کنیم.
ضمن اینکه در برخی بخش‎ها مشکلاتی وجود دارد که در مورد آنها نیز باید فکر بکنیم. مثلاً این‎که یارانه را چه کار کنیم، در بحث یارانه استاندارها‎، فرماندارها و بخش‎های مختلف باید کمک کنند تا افرادی را که نیازمند نیستند مشخص کنند. به هرحال کم‎کم باید یارانه به افراد نیازمند در جامعة ما و همچنین در بخش‎های دیگری وجود دارد تخصیص داده شود. بنابراین من از یک طرف می‎خواهم از شما به خاطر کارهایی که تا امروز انجام گرفته است‎، تشکر کنم. از طرف دیگر می‎خواهم تقاضا کنم امسال که یک مقدار از لحاظ اقتصادی سال سختی برای ما هست، همه در بخش‎های مختلف یاری و کمک کنید تا بتوانیم رونق اقتصادی ایجاد کنیم. اگر تحرک کافی نباشد خدای نکرده ممکن است دوباره به سمت رکود برگردیم.
کار بزرگی در سال گذشته انجام گرفت و بحمدالله در بخش‎های مختلف رشد داشتیم. شما آمار و ارقام را می‎دانید که در سال گذشته در بخش صنعت و معدن‎، کشاورزی‎، گردشگری و در بخش‎های مختلف ما حرکت بسیار خوبی داشتیم. شما در همة بخش‎ها رشد را می‎بینید اما امسال اگر همه تلاش و کمک نکنیم ممکن است خدای ناکرده مسیر رشد ما با اشکال مواجه شود.
ان‎شاءالله دست به دست هم بدهیم و کشور را به سمت رونق هدایت کنیم و کارها را تسهیل کنیم. ان‎شاءالله خدا هم کمک خواهد کرد و وضعیت ما هم از لحاظ بین‎المللی در آینده وضعیت بهتری خواهد بود. ما می‎توانیم به حول و قوة الهی مشکلات را پشت سر بگذاریم و آن امیدی که در جامعه هست را به یک حرکت پرشتاب اقتصادی‎، اجتماعی و فرهنگی در جامعه تبدیل کنیم.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته