علاقه مردم ایران به پاکستان/ نقش ایران در زمینه تأمین انرژی پاکستان/ تأمین بخشی از برق پاکستان توسط ایران/ گسترش روابط بنادر دو کشور/ همکاری‌‌های علمی و فناوری/ خط لوله گاز ایران به پاکستان/ اهمیت بنادر چابهار و گوادر/ تمایل ایران به رابطه دوستانه با هند و پاکستان/ مذاکره، تنها راه حل اختلافات منطقه/ نقش کنفرانس اسلامی در وحدت و قدرت جهان اسلام/ آتش بس در سوریه/ رابطه ایران و عربستان/ محکومیت حمایت تسلیحاتی از داعش/ همکاری برای امنیت مرزی ایران و پاکستان/ توسعه بازارچههای مرزی دو کشور/ تمایل ایران به رفع اختلافات با عربستان/ ضرورت رفع تنشها در جهان اسلام/ منشأ مشکلات مرزی از خاک پاکستان/ همکاری‌‌های دو کشور برای امنیت افغانستان/ اهمیت امنیت افغانستان برای ایران و پاکستان/ نقش کشورهای اسلامی در حل معضلات منطقه/ کریدور بین چابهار و گوادر/ ضرورت توسعه خطوط ریلی ایران و پاکستان/
بسم الله الرحمن الرحیم
بسیار خوشحالم از اینکه دیروز و امروز در کشور دوست و برادرمان پاکستان در شهر زیبای اسلام‌آباد، میهمان مردم و دولت پاکستان بودیم. در مذاکراتی که در این سفر با آقای نخست‌وزیر و همچنین با آقای رئیس‌جمهور و سایر مقامات داشتیم مسائل مورد علاقة دو کشور را مورد بررسی قراردادیم. خوشبختانه سفر ما در شرایطی آغاز شد که تحریم‌ها برداشته شده و در زمینة اقتصادی، مالی، پولی و بانکی دست ما برای ارتباط بهتر دو کشور باز است. من خوشحالم که در سال جدید بعد از نوروز اولین سفرم به کشور دوست، همسایه و برادرمان پاکستان است. مردم ایران علاقة خاص و ویژه‌ای نسبت به مردم پاکستان دارند و در طول تاریخ همواره این رابطة خوب بین دو ملت وجود داشته و از روز استقلال پاکستان، که ایران اولین کشوری بود که استقلال پاکستان را به رسمیت شناخت تا امروز همواره دولت و مردم ایران در کنار مردم و دولت پاکستان بودند، هستند و ان‌شاءالله خواهند بود.
در این سفر در زمینة مسائل اقتصادی، اهم پروژه‌‌هایی که بین دو کشور مطرح است را مورد بررسی و توافق قرار دادیم. در زمینة انرژی ایران می‌تواند و در آینده هم خواهد توانست که تأمین‌کنندة همة نیازهای انرژی کشور پاکستان باشد. در زمینة نفت، گاز، برق و همچنین سایر نیازمندی‌هایی که در این زمینه وجود دارد ایران آمادگی دارد. ایران طبق برنامه‌ای که قبلاً مورد توافق دو دولت قرار گرفته بود، لولة گازش را تا نزدیکی‌های مرز پیش آورده است. برای اینکه گاز را در مرز پاکستان تحویل بدهیم، از طرف ما تقریباً همة اقدامات لازم انجام شده و مقدار باقیمانده فقط نیاز به چند ماه فرصت دارد و نه چند سال.
در زمینة برق ما الان بخشی از نیاز پاکستان را تأمین می‌کنیم. در آینده نیز آماده هستیم هزار تا سه هزار مگاوات را تأمین کنیم که این میزان را به طرف پاکستانی اعلام کرده‌ایم. حاضریم برق را برای مصارف مورد نظر در پاکستان تأمین کنیم و همچنین همان طور که بین بندر چابهار، بندرعباس و سایر بنادر با بنادر پاکستان و کراچی رابطه بوده، از این به بعد می‌خواهیم بین بنادر گوادر و بندر چابهار و سایر بنادر ایران رابطه نزدیک باشد و می‌خواهیم از طریق ریل، جاده و خطوط کشتیرانی چابهار را به گوادر متصل کنیم. این اتصال به نفع دو کشور خواهد بود و بهرة آن برای دو ملت خواهد بود.
در زمینة امنیت مرزها، توسعة فرهنگی دو کشور، رابطة نزدیک دانشگاه‌ها، همچنین توسعه و تعلیم زبان فارسی در پاکستان و همچنین ارتباط نزدیک‌تر مراکز علمی و فناوری‌های دو کشور نیز بحث و بررسی کردیم. همچنین راجع به مسائل منطقه‌ای و جهان اسلام، اهدافی را که دو کشور مورد نظر داشتند و همکاری‌ها و رایزنی‌هایی که مورد نظر دو کشور است در گفتگوها مورد بررسی و تأکید قرار دادیم. آماده هستم سؤالات مورد نظر را پاسخ بدهم.
تلویزیون ملی پاکستان PTV:
جناب آقای رئیس جمهور، با تشکر از جناب عالی، همان‌طور که جناب عالی به درستی اشاره کردید خط لولة گاز ایران به پاکستان از طرف جمهوری اسلامی ایران تقریباً کامل شده که یک پروژة بسیار طولانی مدت بوده. از جناب‌عالی سؤال دارم که آیا در مذاکرات خودتان با آقای نوازشریف، رئیس‌جمهور، زمانی جهت تکمیل پروژه‌ها تعیین شده یا خیر؟ همچنین درمورد بندر گوادر و چابهار باید خدمت شما عرض کنم که رقابت بین این بنادر ایجاد شده آیا درخصوص ارتباط دهی، این بنادر زمان‌بندی خاصی وجود دارد یا خیر؟
رئیس‌جمهور:
در زمینة گاز، ایران به تعهدات خودش عمل کرده و از دولت پاکستان خواسته که به توافقاتی که قبلاً بین دو کشور بوده عمل کند. البته استدلال دولت پاکستان این است که در سال‌های گذشته و یکی دو سال اخیر به دلیل تحریم نتوانسته آنچه را لازم بوده در بخش پاکستان انجام دهد. ما امیدواریم امروز که تحریم را پشت سر گذاشتیم پاکستان بتواند هرچه سریع‌تر آنچه را لازم است را انجام دهد. آنچه مهم است این است که ما می‌توانیم به دولت و مردم پاکستان بگوییم که از طرف ما کاملاً آمادگی وجود دارد برای هر روز و ساعتی که پاکستان تعیین کند که می‌خواهد گاز را از ایران تحویل بگیرد. فاصلة ما تا روز تحویل گاز در مرز پاکستان همان طور که گفتم چند ماه بیشتر نیست، چون ما خط لولة گاز را به استان سیستان و بلوچستان آورده‌ایم. این خط لوله تقریباً تا چابهار آمده و فاصله‌ای تا مرز پاکستان نداریم.
اما درمورد گوادر، رقابت که البته خوب است، رقابت سازنده و سالم بین بنادر اشکالی ندارد، اما چابهار یک بندر بسیار مهم در آینده خواهد بود که آب‌های اقیانوس هند را به آسیای مرکزی و بخشی از اروپا و قفقاز متصل می‌کند و گوادر هم می‌تواند نیازمندی‌های پاکستان را مرتفع کند و در آیندة دورتر می‌تواند به چین متصل بشود. این دو خط هیچ منافاتی با هم ندارند بلکه وقتی این دو بندر را با راه‌آهن به هم متصل کنیم معنی‌اش این است که چین از طریق این بندر و از طریق این راه‌آهن می‌تواند به راه‌آهنی متصل بشود که از ایران به کل آسیای میانه و مرکزی و همچنین قفقاز و اروپا و روسیه متصل می‌شود. بنابراین وسیلة تسهیل‌کننده برای تجارت دو کشور و سایر کشورهای منطقه خواهد بود.
روزنامة دان:
جناب آقای رئیس جمهور با تشکر. این روزها شایعاتی شنیده می‌شود درمورد ارتباط بین ایران و هند و اقداماتی در خاک ایران علیه پاکستان انجام می‌شود. امروز نیز ملاقاتی آقای راحیل شریف (فرمانده ارتش پاکستان) با جناب‌عالی در این خصوص داشتند، دولت جمهوری اسلامی ایران چه اقداماتی در این زمینه اتخاذ کرده است؟
رئیس‌جمهور:
شما می‌دانید هر وقت ما به پاکستان نزدیک‌تر می‌شویم و روابط ما صمیمی‌تر می‌شود، عده‌ای این شایعات را به راه می‌اندازند. اینکه تازگی ندارد. من شاید بیش از 20 بار این شایعه را در مقاطع مختلف می‌شنوم. هر وقت که روابط ما با پاکستان صمیمی‌تر می‌شود این شایعات هم شنیده می‌شود. آقای راحیل شریف هم در این زمینه هیچ صحبتی با من نداشتند. البته مذاکرات ما برای توسعة روابط در همة زمینه‌ها بوده است. ما رابطة بسیار خوب، صمیمی و برادرانه با پاکستان داریم. البته رابطة خوبی هم با هند داریم. بنابراین هیچ مشکلی وجود ندارد. آنچه ما با دولت پاکستان راجع به منطقه و کشورهای مختلف صحبت کردیم، هر دو نظر واحد داشتیم که اگر مشکلاتی در منطقه وجود دارد تنها راه‌حلش، راه‌حل سیاسی و مذاکرات است و به تعبیر ما مدل برجام همه‌جا می‌تواند کارآیی داشته باشد و مشکلات را حل و فصل کند؛ همان طور که ما پای میز مذاکره توانستیم مسئله پیچیدة هسته‌ای را با 1 + 5 حل و فصل کنیم.
نماینده صدا و سیما در پاکستان:
بسم الله الرحمن الرحیم. با عرض سلام و خداقوت خدمت حضرت‌عالی، همان طور که حضرت‌عالی استحضار دارید پاکستان در رابطه با حل مشکلات جهان اسلام علی‌رغم داشتن ارتش بزرگ و قدرت هسته‌ای همواره در جهت وحدت اسلامی حرکت کرده و مذاکره را بر مخاصمه ترجیح داده، سؤال من این است که چه تفاهمی بین دو کشور برای حل مشکلات فعلی جهان اسلام، به خصوص در آستانة اجلاس سران کشورهای اسلامی در استانبول، صورت خواهر گرفت؟
رئیس‌جمهور:
ما با مقامات پاکستانی به ویژه با نخست‌وزیر محترم پاکستان، جناب آقای محمد نوازشریف، راجع به مسائل دنیای اسلام به طور کلی بحث کردیم، به خصوص مسائل برخی از کشورها را مورد بحث قرار دادیم و نکته‌ای که هر دو تأکید داشتیم این است که کنفرانس اسلامی باید اساس و پایه‌ای برای وحدت بیشتر و صمیمیت دنیای اسلام و رفع مشکلات باشد و کنفرانس اسلامی در این زمینه البته در گذشته نتوانسته قدم‌های مؤثری بردارد؛ از جمله در زمینه حل مشکلاتی که در منطقة خاورمیانه بوده و مشکلاتی که کشورها در برابر تروریسم داشتند. امیدواریم در اجلاس آیندة کنفرانس اسلامی این وظیفة مهم کنفرانس اسلامی مورد تأکید همة کشورها قرار بگیرد و کنفرانس اسلامی بتواند نقش خودش را در وحدت بیشتر جهان اسلام و قدرت بیشتر دنیای اسلام در برابر دشمنان جهان اسلام ایفا کند.
تلویزیون بی بی سی اینترنشنال:
جناب آقای رئیس جمهور، با تشکر از جناب‌عالی. با عرض تبریک به مناسبت فرا رسیدن عید نوروز، سؤال من درخصوص نقش ایران در مذاکرات صلح سوریه است. با توجه به تنشها و اختلافات میان ایران و عربستان، مذاکرات صلح سوریه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ اگر امکان دارد جزئیات بیشتری ارائه کنید.
بخش دوم سؤالم در خصوص روابط دوجانبة میان ایران و پاکستان است همان طور که جناب‌عالی فرمودید و در اخبار هم آمد، دو نقطة مرزی جدید میان دو کشور افتتاح می‌شود. علی‌رغم تنش‌هایی که وجود دارد، چه اقداماتی جهت استقرار امنیت در این نقاط مرزی اتخاذ خواهد شد؟
رئیس‌جمهور:
درمورد سوریه، کشوری که در حال مبارزه با تروریسم است، از اینکه قدم بسیار خوبی برداشته شد خوشحال هستیم. در زمینة آتش بس بین ارتش سوریه و گروه‌های معارض، البته به غیر از داعش و جبهة النصره - البته برخی گروه‌های دیگری هم هستند که وابسته به القاعده هستند - امیدواریم این آتش‌بس ادامه پیدا کند و وسیله‌ای شود برای اینکه شرایط لازم گفتگو بین دولت سوریه و معارضین ادامه پیدا کند. امیدواریم این مذاکرات بتواند مبنایی بشود برای قانون اساسی جدید، شرایط انتقالی و انتخاباتی که در نهایت باید اتفاق بیفتد.
همان‌طور که شما اشاره کردید متأسفانه امروز بین ایران و عربستان رابطه‌ای که ما بتوانیم با هم از نزدیک مذاکره کنیم وجود ندارد. البته ما معتقد هستیم که در دنیای اسلام همه باید تلاش کنیم و اگر اختلاف نظری داریم این اختلاف نظر را از طریق گفتگو حل و فصل کنیم. در زمینة سوریه هم همیشه بین نظرات ما و عربستان – از جمله در گذشته هم که رابطه با هم داشتیم - فاصله وجود داشته. آنها نظرات دیگری داشتند و ما نظرات دیگری داشتیم.
ما همواره معتقد بودیم که در سوریه با داعش و القاعده و گروه‌های وابسته به القاعده باید مبارزة جدی بشود و آنها باید از سوریه بیرون رانده بشوند. ما همواره گفته‌ایم کسی حق ندارد نفتی را که داعش در سوریه استخراج می‌کند، به فروش برساند. ما همواره گفته‌ایم سلاح نباید به تروریست‌ها داده شود و همواره بر نظرات خود تأکید داریم.
امیدواریم مسئلة صلح به عنوان یک مسئلة مهم مد نظر همة ما در منطقه باشد و شاهد مراحل بعد از آتش بس در سوریه تا رسیدن به صلح کامل و انتخابات نهایی باشیم.
نسبت به مسائل مرزی نیز ما با مقامات پاکستانی گفتگو کردیم. نکتة اساسی ما این است که مرزهای شرق ایران همواره برای پاکستان امن بوده، باید مرزهای غرب پاکستان هم برای ایران همیشه امن باشد. این کلیت را طرف پاکستانی هم قبول دارد و در این سفر مؤکداً گفتند ما از همة توان‌مان برای ایجاد صلح و امنیت در مناطق مرزی استفاده می‌کنیم و با تروریست‌ها مقابله می‌کنیم. امیدواریم همکاری دو کشور سبب امنیت مرزی بیشتر باشد، به دلیل اینکه در این سفر توافق کردیم که نقاط مرزی جدیدی را به عنوان نقاط تبادل کالا مد نظر قرار دهیم و بازارچههای مرزی را توسعه دهیم و این توسعة مناطق مرزی و رابطة تجاری در صورتی امکان‌پذیر است که مرزهای ما امن باشد. ان‌شاءالله به اعتقاد من با توجه به آنچه مقامات پاکستانی در این سفر تأکید کردند ما می‌توانیم همکاری بهتری برای تأمین امنیت مرزهای‌مان داشته باشیم.
تلویزیون نوای وقت نیوز:
با تشکر از جناب‌عالی من از تلویزیون نوای وقت هستم. جهان اسلام منتظر تنش‌زدایی میان ایران و عربستان است و سؤال من این است که چه اقداماتی را جناب‌عالی و کشور شما در جهت این تنش زدایی اتخاذ خواهند کرد؟
رئیس‌جمهور:
ما علاقه‌مند به ادامة این تنش با کشور عربستان نیستیم. ایران یک کشور بسیار بزرگ در منطقه و دنیای اسلام است. عربستان هم نقش تأثیرگذاری در دنیای اسلام دارد. بنابراین اگر مشکلی بین دو کشور هست باید حل و فصل شود. کشورهایی تاکنون تلاش کرده‌اند برای اینکه به حل این مسئله کمک کنند؛ از جمله پاکستان و ما همواره به این تلاش‌ها پاسخ مثبت داده‌ایم و امیدواریم در آیندة نزدیک مسیر درستی برای حل و فصل مشکلات دو کشور پیدا شود. همان طور که شما اشاره کردید دنیای اسلام باید از تنشها به دور باشد. باید تنشها را در دنیای اسلام رفع کنیم. جهان اسلام به توسعه، رفاه و پیشرفت نیاز دارد و این پیشرفت فقط در سایة ایجاد صلح، ثبات و امنیت امکان‌پذیر است. ما در این زمینه هر اقدامی که لازم باشد از آن دریغ نخواهیم کرد.
تلویزیون اکسپرس:
جناب آقای رئیس جمهور در نقاط مرزی و مرزهای مشترک بین ایران و پاکستان برخی نفوذها و ورودهای غیرقانونی انجام می‌گیرد. در این خصوص جمهوری اسلامی ایران چه اقداماتی انجام داده است؟
رئیس‌جمهور:
همین بحثی است که کردیم که در مناطق مرزی مشکلاتی وجود دارد. این مشکلات از سمت مرزهای ایران نیست. عمدتاً عده‌ای هستند که از نقاط مرزی در خاک پاکستان علیه ایران و نیروهای ایرانی عمل می‌کنند که اینها گروهک‌های تروریستی هستند. ما باید همکاری وسیع‌تری با هم برای مبارزه با تروریسم در کل و حل مشکلات مرزی به طور خاص داشته باشیم.
خبرگزاری ایرنا، نمایندگی پاکستان:
آقای دکتر عرض سلام و خداقوت دارم خدمت شما. افغانستان هنوز هم در ناامنی و درگیری‌ها گرفتار است و گرفتار تروریسم و افراط‌گرایی است. ایران و پاکستان چگونه می‌توانند به حل این معضل در افغانستان کمک کنند و ارزیابی شما از روند مصالحة صلح در افغانستان چیست؟
همچنین با توجه به دیدارهای بسیار خوبی که در پاکستان از جمله با آقای نوازشریف نخست‌وزیر و جناب آقای ژنرال راحیل شریف فرماندة ارتش پاکستان داشتید با توجه به تحولات پرشتاب منطقة پیرامونی، آیندة همکاری‌ها و تعاملات جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی پاکستان را در قبال تحولات منطقه چگونه ارزیابی می‌کنید؟ متشکرم
رئیس‌جمهور:
پاکستان یک کشور بسیار مهم دنیای اسلام است و ایران هم یک کشور بزرگ در منطقه و دنیای اسلام است و همواره بین دو کشور رایزنی‌ها، همفکری‌ها و همکاری‌هایی در گذشته بوده و به ویژه راجع به افغانستان ما در گذشته هم با هم بحث و مذاکره داشتیم.
در این سفر به طور ویژه مسئلة افغانستان مخصوصاً در مذاکرات با آقای نوازشریف، نخست‌وزیر محترم پاکستان، مطرح شد. حتی این فرمول که ما، پاکستان و افغانستان به صورت سه‌جانبه کار کنیم مورد بحث قرارگرفت که مورد پیشنهاد پاکستان و توافق ما بود که به طور سه‌جانبه بتوانیم برای امنیت افغانستان تلاش کنیم.
امنیت افغانستان برای خود مردم افغانستان و برای پاکستان و ایران که تعداد زیادی از مهاجرین افغانستان در پاکستان و ایران زندگی می‌کنند، بسیار حائز اهمیت است. بنابراین هر کاری که از دست ما برآید برای ایجاد صلح و ثبات در افغانستان، انجام خواهیم داد.
در گذشته هم همواره با مقامات دولت پاکستان گفتگوهای سازنده‌ای داشته‌ایم. همین چند شب پیش با آقای اشرف غنی، رئیس جمهور محترم افغانستان، تلفنی صحبت کردیم و همواره روابط بسیار خوبی با دولت افغانستان و پاکستان داریم. تلاش‌های دوجانبه و سه جانبه می‌تواند تأثیرگذار باشد و هر دو کشور برای کمک به افغانستان آماده هستیم.
درمورد منطقه هم در مذاکرات‌مان بحث کردیم. در منطقه مشکلات فراوانی وجود دارد. امروز یمن با معضلات زیادی مواجه است. عراق، سوریه و کشورهای دیگر نیز با این معضلات مواجه هستند. تلاش‌های کشورهای اسلامی و کشورهایی که معتقد هستند باید با تروریسم مبارزه شود و معتقد هستند صلح و ثبات منطقه به نفع همه است، می‌تواند تأثیرگذار باشد. ما و پاکستان در مذاکراتی که در این سفر داشتیم راجع به کشورهای منطقه و اقداماتی که دو کشور می‌توانند انجام بدهند بحث و گفتگو داشتیم.
تلویزیون جی اُ:
آقای رئیس جمهور با عرض سلام خدمت جناب‌عالی، همان طور که می‌دانید در دوران پس از تحریم، هدف جمهوری اسلامی ایران توسعة اقتصادی هرچه بیشتر کشور است. سؤال من در این خصوص است که در دورة پس از تحریم آیا هیچ پیشنهادی میان ایران و پاکستان در جهت ایجاد کریدوری مانند کریدور اقتصادی میان پاکستان و چین جهت دسترسی به کشورهای آسیای مرکزی وجود دارد یا خیر؟
رئیس‌جمهور:
یکی از اهداف مهم ما بعد از تحریم این است که بتوانیم تعامل اقتصادی‌مان را با جهان و به ویژه با کشورهای دوستمان در منطقه توسعه دهیم. من اشاره کردم که ما دنبال یک کریدور بین گوادر و چابهار هستیم که این دو بندر را با راه‌آهن و همچنین از طریق جاده‌ای و خطوط کشتیرانی به هم متصل کنیم. این می‌تواند کمک کند به کریدور مهمی که از چین می‌تواند به این منطقه متصل شود و وقتی خطی به چابهار متصل می‌شود به طور طبیعی از چابهار به کل آسیای مرکزی، منطقة قفقاز و بخشی از اروپا متصل می‌شود. بنابراین این کریدور وجود دارد. اما در عین حال باید کریدورهای دیگری را هم فعال کنیم. به هر حال ایران و پاکستان کریدور شرق به غرب هستند. در این زمینه هم باید خطوط ریلی را بیشتر فعال کنیم و هم خطوط جاده‌ای‌مان و هم خطوط هوایی که مورد توافق است که باید توسعه پیدا کند. بنابراین ایران و پاکستان می‌توانند کریدور بسیار مناسبی برای شرق و غرب در این منطقه باشند.