ماه رمضان، ماه غفران و آرامش/ ناپسندی و ناوروایی تقسیم نجامعه به خوب و بد/ نکوهش کبر و خود برتر بینی در ایمان/ نکوهش تجسس در زندگی مردم/ نقل خاطره‌ای از مرحوم حائری دربارة نماز/ ماه رمضان، ماه رحمت‌الهی/ ماه رمضان، ماه گذشت و مهربانی/ الفت و مهربانی، فلسفة مهربانی‌های رمضان/ ضرورت احترام به افکار و سلایق مختلف/ برتری مرد از زن، تفکری مردود و منحط/ رویکرد یکسان اسلام به زن و مرد در عبادات/ برخی تفکرات منحط در مورد زنان/ وجود معنویات بیشتر در مجلس باحضور زنان/ مردم‌سالاری، تفکری سنتی و غیراسلامی/ حضور چشمگیر زنان در عرصه‌های علمی و اقتصادی/ ناراحتی از نبود لیست بانوان در استخدام اخیر/ بخش مدیریت مستلزم و منتظر تلاش مضاعف زنان/ حضور زنان در عرصه‌های سیاسی/ لزوم حرکت تدریجی زنان برای حضور در عرصه‌های مدیریتی/ حضور زنان در کابینه، مجلس، شوراها و.../ ماده 11 حقوق شهروندی در خصوص ایجاد فرصت برابر برای زنان و مردان
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و نبینا محمد و آله الطیبین الطاهرین و صحبه المنتجبین
فستجاب لهم ربهم انی لا اضیع عمل عامل منکم من ذکر او انثی بعضکم من بعض
بسیار خوشحالم که آخرین شب افطار ما با حضور بانوان گرامی است و به تعبیری «ختامه مسک» افطار ما به بهترین شکل رقم خورد و امشب دقایقی در خدمت شما هستیم.
ماه رمضان ماه مهربانی و الفت‌ها بود. اینکه این همه از خدا خواستیم تا اگر خطا و گناهی در زندگی ما هست، از آن بگذرد و از هرگونه بدی فاصله بگیریم، و من کل سوء یا لا اله الا انت، بحق لا اله الا انت فنجنا؛ از خدا خواستیم که ما را از هرگونه بدی‌ها، زشتی‌ها و پلیدی‌ها دور نگاه دارد. از خدا خواستیم ما را جزو صالحین قرار دهد؛ اللهم برحمتک فی الصالحین فادخلنا و فی علیین فارفعنا؛ ما از خدا خواستیم که در سلک خوبان و نیکان و خدمتگزاران قرار بگیریم.
این دعا برای چیست؟ ما از خدا می‌خواهیم که از ما بگذرد. این دو معنا دارد: یکی اینکه هر خطایی در زندگی قابل جبران است. هیچ کس نیست که مسیر خطا و اشتباهی را انتخاب کند و راه بازگشت برایش نباشد. اینکه قرآن به ما می‌گوید: لا تقنطوا من رحمة الله ان الله یغفر الذنوب جمیعا ؛ خدا نه از یک، صد و هزار گناه می‌گذرد که از همه خطاهای ما می‌گذرد.
پس اولاً اشتباه، خطا، نقصان و اشکال قابل رفع است. اینکه بعضی‌ها جامعه را به خوب و بد تقسیم می‌کنند و فکر می‌کنند عده ای بدند و برای همیشه بدند و همواره باید با چهره عبوس به آنها نگاه کنیم؛ چنین چیزی نیست. خدا خوبی و بدی را بین بندگانش تقسیم نکرده است که عده ای تحت یک نام، تیتر و عنوان همیشه آدم‌های پاک، خوب و صالح باشند و عده ای هم در طرف مقابل؛ نه، خدا می‌گوید راه برای همه باز است. هرکسی در مسیر زندگی عادی، سیاسی و اجتماعی‌اش ممکن است اشکال یا خطایی داشته باشد.
اساس ایمان این است که ایمان خود را بالا نبینیم و ایمان مردم را کوچک نبینیم. [تشویق حضار]
این گونه نیست که ما آدم خوب و مؤمنی هستیم؛ یک وقتی آقایی به من می‌گفت که خیلی ناراحت هستم؛ البته مربوط به سال‌های قبل از انقلاب است. گفتم برای چه ناراحتی؟ گفت سحر که بلند می‌شوم سحری بخورم، نگاه می‌کنم ببینم چراغ خانه‌های کدام همسایه روشن است و می‌بینم اکثر چراغ‌ها خاموش است. گفتم به تو چه ربطی دارد؟ تو چکار به خانه مردم داری؟ [تشویق حضار]
اولا مگر هر کسی که روزه می‌گیرد، لازم است سحری بخورد؟ بعضی هستند که بی سحری روزه می‌گیرند. دوم اینکه مگر لازم است همه چراغ‌های خانه روشن شود؟ آدم با چراغ مطالعه هم می‌تواند سحری بخورد.
از همه اینها گذشته، و لا تجسسوا [تشویق حضار]، ما نباید در زندگی مردم تجسس و کند و کاو کنیم. اسلام به ما می‌گوید و در روایت ما هست که هر کسی را اگر دیدید که یک بار نماز خوانده، او را نمازخوان بدان، چون یکی بار دیده ای که نماز خوانده است.
حالا هر روز باید مراقب مردم باشیم که نماز صبح، ظهر، یا مغربش را کی می‌خواند؟! ما وظیفه‌ای نداریم.
یک وقتی مرحوم حائری بزرگ، حاج شیخ عبدالکریم حائری، استاد امام (ره)، که یک از فقهای بزرگ ما و مؤسس حوزه علیمه قم بوده، و استاد همه فقها از جمله امام (ره) بوده است، از نماز صبح که بر می‌گردد، - استاد ما که نقل می‌کرد می‌گفت – در محله عشق علی در قم داشته رد می‌شده، شاید خانه‌اش هم همان اطراف بوده، در قدیم برخی از کسبه جلوی همان مغازه شان تختی بود که همان جا می‌خوابیدند و صبح هم بلند می‌شدند در مغازه را باز می‌کردند، مرحوم حائری می‌بیند که فردی دارد این کسبه را بیدار می‌کند و می‌گوید بلند شوید، نزدیک است که آفتاب بزند. مرحوم حائری او را صدا می‌زند و می‌پرسد: اینها خودشان به شما گفته اند که ما را بیدار کن؟ می‌گوید: نه، آفتاب دارد می‌زند، من خودم دارم بیدارشان می‌کنم. می‌گوید: تو چه وظیفه ای داری؟ تو چکار به کار اینها داری؟ اگر کسی بیدار شد که نماز صبحش را می‌خواند، اگر هم خواب مانده که خواب مانده است. مگر اینکه به تو گفته باشد که من را برای نماز صبح بیدار کن. حالا ما گاهی به قولی کاسه داغ تر از آش می‌شویم. [تشویق حضار]
اساس ماه رمضان به ما می‌گوید، اولآً در رحمت الهی به روی همه بندگانش باز است؛ همه بنده خدا هستند، تمام اعضای بشر، به تعبیری که در روایات آمده، اعضای خانواده حق هستند. اینها همه خانواده بزرگ بشری و مخلوق خدا هستند. پس ماه رمضان ماه رحمت است.
نکته دومی که این استغفار، غفران و رحمت خداوند در ماه رمضان دارد این است که از همدیگر بگذریم. اینکه ما از خدا می‌خواهیم از ما بگذرد، برای چه خدا به ما می‌گوید از او بخواهیم؟ تا گذشت را یاد بگیریم. اساس ماه رمضان، ماه مهربانی‌ها و دوستی هاست.
اینکه این همه به ما سفارش شده که افطار همدیگر را دعوت کنیم، کنار سفره افطار همدیگر بنشینیم و حتی اگر چیزی نداریم، به خرمایی روزه داری را برای افطار دعوت کنیم، حتی به پیغمبر می‌گوید که من خرما هم ندارم، پیغمبر می‌فرماید: به جرعه آبی برای افطار دعوت کن. این برای چیست؟ برای الفت و مهربانی و برای این است که کنار هم قرار بگیریم.
اگر می‌خواهیم پیشرفت کنیم، اگر می‌خواهیم در زندگی مادی و معنوی در مسیر درست قرار بگیریم، باید متحد شویم، در کنار هم قرار بگیریم و به همدیگر احترام کنیم؛ باید در جامعه افکار همدیگر را بپذیریم؛ بابا! دو نفر مثل هم نمی‌شوند، دوگونه فکر و نظر دارند. در جامعه افکار و نظرات مختلف است، به افکار و نظرات مردم احترام بگذاریم.
این چه تفکری است که فکر می‌کنیم در جامعه جنس برتر داریم؟ بله، مرد و زن وجود دارند؛ خودمان هم در تعبیرات می‌گوییم جنس مخالف؛ بله، از یک جنس نیستند، از دو جنس هستند، اما در عین حال کی گفته است که مرد برتر و زن پایین تر است؟! [تشویق حضار]
در هیچ عبادت، نماز، روزه، حج، انفاق، صدقه و کمکی به افراد گرفتار بین مرد و زن فاصله ای وجود ندارد؛ در آیات آخر سوره آل عمران آمده که: ربنا اننا سمعنا منادیا ینادی للایمان ان آمنوا بربکم فآمنا ربنا فاغفرلنا ذنوبنا و کفر عنا سیئاتنا و توفنا مع الابرار ؛ در این آیات آخر سوره آل عمران ما می‌گوییم خدایا ندای ایمان را شنیدیم، از خطا و گناه ما بگذر، جزا به ما بده از آنچه به رسل و پیامبرانت وعده داده ای؛ انک لا تخلف المیعاد ؛ سپس در آیه بعد می‌گوید: فاستجاب لهم ربهم ، خدا این‌گونه پاسخ می‌دهد. انی لا اضیع عمل عامل منکم من ذکر و انثی بعضکم من بعض ، تا آخر آیه که: فالذین هاجروا و اخرجوا من دیارهم و اوذوا فی سبیلی و قاتلوا و قتلوا لا کفرن عنهم سیئاتهم و ... خداوند می‌گوید: پاسخ می‌دهم به همه آنهایی که دست دعا به سوی من برداشته‌اند و اینکه عمل هیچ کس را ضایع نمی‌کنم؛ هرکس به اندازه مثقالی کار خوب انجام دهد، خدا پاسخ او را می‌دهد. بعد می‌گوید: من ذکر او انثی بعضکم من بعض؛ چه مرد باشد و چه زن. تفاوتی در دیدگاه خداوند وجود ندارد. بعضی‌ها فکر می‌کنند که اگر در جامعه فقط مردها باشند، ایمان و عفاف و پاکی و پاکیزگی و معنویت و همه چیز هست، اما اگر دو زن وارد شوند و در جمع مردها بنشینند، اخلاق و معنویت و همه چیز از بین می‌رود؛ این گونه نیست.
ما در مجلس در کمیسیون‌هایی که نمایندگان خانم عضو بودند، می‌دیدیم که در آن کمیسیون‌ها معنویت بیشتر بود. [تشویق حضار]
چون اعضای مجلس وقتی که خانم نبود، خود را آزاد می‌دیدند که هرشوخی‌ای بکنند، اما یکی دو تا خانم که بود، جلسه را کاملاً منظم می‌کرد.
این تفکر سنتی غیر دینی و غیر اسلامی است؛ بله، این تفکر سنتی هست که مرد برتر است یا مرد سالاری، اما این تفکر اسلامی نیست، خیلی از سنت‌های ما ربطی به اسلام ندارد؛ سنن گذشته و قدیمی جامعه ماست. در تفکر اسلامی، امتیازی برای مردها قائل نیستیم، البته ممکن است کارهایی را خانم‌ها یا مردها بهتر بتوانند انجام دهند که مسائل دیگری است. در میان خود خانم‌ها و آقایان هم این اختلاف وجود دارد که بحث دیگری است.
اما باید این تفکر سنتی را کنار بگذاریم. البته امروز، در حوزه علم، خود به خود خانم‌ها به صحنه آمدند و راه را برای خود باز کردند. الان بحمدالله خانم‌ها در دبستان، دبیرستان و دانشگاه، و همه مراحل علمی حضور دارند. در خیلی از مشاغل هم حضور دارند. در بسیاری از کارخانه‌ها و بنگاه‌های اقتصادی که اخیراً افتتاح کردیم، در سه چهار بنگاه اقتصادی پتروشیمی، تعداد خانم هایی که در آنجا کار می‌کردند بیشتر از آقایان بود و این برای من جالب توجه بود.
در استخدام اخیری هم که انجام دادیم، لیست خانم‌ها نبود که من عصبانی شدم و آن ابلاغیه را ابطال کردیم و از نو ابلاغیه دادیم. [تشویق حضار]
در همه آزمون‌ها هم خانم‌ها و هم آقایان شرکت کردند و تعداد خانم‌‌هایی که موفق شدند 53 درصد بود.
بنابراین باید واقعیت دنیای امروز و اسلام و شرایط امروز جامعه ما را بپذیریم. البته یک جا هست که خانم‌ها باید تلاش بیشتری برای جبران آن بکنند که در بخش مدیریت است. خانم‌ها در علم، دانش، تحقیقات، حضور در جامعه و مسائل سیاسی [خوب هستند]، البته زمانی بود که حضور خانم‌ها در مسائل سیاسی خیلی سخت و مشکل بود؛ برگردیم به سال‌های قبل از انقلاب و تفکراتی که وجود داشت؛ اما امروز بحمدالله زن‌ها در مسائل سیاسی حضور دارند، در انتخابات حضور پر شور داشتند. ما به هر استان، شهرستان و سالن اجتماعاتی که می‌رفتیم اگر نیمی از سالن خانم‌ها نبود، لااقل نزدیک 50 درصد خانم‌ها بودند و در بعضی جاها بیشتر از آقایان بودند. در انتخابات هم همین طور بوده است و امروز زن‌ها حضور دارند و نسبت به سرنوشت خودشان حساس هستند.
در مورد مدیریت باید تلاش شود و این تلاش باید قدم به قدم انجام بگیرد. معلوم است خانمی را که در برخی رده‌های مدیریتی نبوده یک مرتبه نمی‌شود در رده ای بالا قرار داد. خانم‌ها باید قدم به قدم رو به جلو حرکت کنند، کما اینکه الحمدلله امروز این چنین است و خانم‌ها در بسیاری از زمینه‌ها گام‌های بلندی را برای تعالی و در دست گرفتن مدیریت جامعه برداشته اند.
البته بعضی از امور هست که باید کمی حوصله کنیم و با حوصله این راه را طی کنیم؛ برخی موانع، مسائل و مشکلاتی پیش رو هست که این مشکلات برداشته می‌شود. اما در عین حال باید با تأمل این قدم‌ها را برداریم.
امروز در جمع کابینه که در کنار هم می‌نشینیم، خانم‌ها حضور دارند، در مجلس شوای اسلامی خانم‌ها حضور دارند، در شوراها خانم‌ها حضور دارند. در مجلس شورای اسلامی عدد خانم‌ها نسبت به دوره قبلی خیلی بیشتر شد، تا نزدیک 18 نفر هم رفتند و به هر حال 17 نفر آنها موفق شدند. [تشویق حضار]
در شوراها هم عدد خانم‌ها خیلی بیشتر از دوره قبل بود. در همه مراکز خانم‌ها می‌توانند بار مدیریت را بر دوش بگیرند. ما همه باید تلاش کنیم، دولت و رئیس جمهور متعهد به منشور حقوق شهروندی و – اگر اشتباه نکنم – ماده 11 آن هست که فرصت برابر را برای خانم‌ها و آقایان مقرر می‌کند. همچنین در ماده 54 که احترام زن‌ها را مورد تأکید قرار می‌دهد. ما به حقوق شهروندی‌مان معتقدیم. این حقوق شهروندی، اجرایی و عملیاتی خواهد شد، شما هم باید کمک کنید و همه باید دست به دست هم بدهیم برای پیشرفت جامعه.
ان شاء الله خداوند عبادت‌های همه ما را در این ماه مقدس، غفران و رحمت الهی مورد قبول خود قرار دهد. چه امشب اول ماه باشد و چه فردا شب، ان شاء الله روزه‌های ما مقبول حق باشد.
و السلام علیکم و رحمه الله و برکاته